Archive by Author

Tüm klinik deney verileri açık olmalı

İngiliz hekim, akademisyen ve yazar Ben Goldacre’dan daha önce bahsetmiştik. Kanıta dayalı tıbbın önde gelen savunucularından olan Goldacre, ilk kitabı Bad Science’ta alternatif ve tamamlayıcı tedaviler olarak bilinen uygulamaların neden bilimsel olmadığını ayrıntılarıyla açıklamıştı. Goldacre, kapağı bir ilâç kutusuna benzeyen ikinci kitabı Bad Pharma’da ise eleştirilerini tıbbi ilâç endüstrisine yöneltti.

Okumaya devam et

Bir Şarlatanın Kısa Bilim Macerası

Bilimin ilerlemesi için yeni fikirlere sürekli açık olmak lâzım, ama nasıl? Nasıl bazıları yaratıcı fikirlerini sınayıp bilim tarihine geçiriyor da bazıları şarlatan olarak kalıyor? Bir bilim adamıyla bir şarlatanın ortak projesi, bu farkı anlamamız için kaçırılmaz bir fırsat. Bu fırsatı belgesel yapımcısı Gabriel Rhodes’a borçluyuz. Arkadaşı, kanser araştırmacısı Jonathan Brody’nin başına gelen, az sonra özetleyeceğim […]

Okumaya devam et

Zehirli Mantarlar da Doğaldır

Ne doğa ve doğal kavramlarını tutarlı kullanıyoruz, ne de doğal olan faydalıdır diye bir şey var: Zehirli mantarlar da doğaldır, ve tabii, zehirlidir.

Okumaya devam et

Bilimde atıf, “etki değeri” ve diğer göstergeler

Daha önceki iki yazıda bilimsel yayınların özelliklerinden ve hakem denetimli yayın sürecinden bahsetmiştim. Bilimsel makalelerin bazıları, daha iyi yöntemlerle, daha özenle yapılmış, daha nitelikli bilimsel çalışmaları tarif eder ve bilim camiasının daha çok ilgisini çeker. Hangi makalenin daha çok ilgi çektiğini öğrenmek isteyen bilim adamları, o makalenin “atıf” sayısına bakar. Bilimsel dergiler de yayınladıkları makalelerin […]

Okumaya devam et

Nobel hastalığı: Baltayı taşa vuran otoriteler

Bu bir sağlık sorunu değil. Yalnızca, büyük başarılara imza atmış birinin, bilmeden başka alanlarda da ahkâm kesme yetkisini kendinde bulmasına deniyor. Ama çok masum da sayılmaz: Başkalarının canını (veya cebini) yakabiliyor. Linus Pauling (Şekil 1) adını duymadıysanız, ayıp ediyorsunuz: Bu kimya dehası, kimyasal bağların yapısı konusunda yaptığı çalışmayla Nobel Ödülü aldı. Yetmedi, ilk defa bir […]

Okumaya devam et

Bilimsel yayınların “hakem denetimi”

Daha önceki bir yazıda, bilimsel makale türlerinden bahsetmiştik. Bu yazıda ise bilimsel makalelerin yayınlanmadan önce geçtiği denetim sürecini, yani “hakem denetimi”ni (İngilizcesiyle peer review ya da refereeing) özetliyor ve buna dair tartışmalara kısaca değiniyorum. Hakem denetiminin ana hatları Bir bilimsel makaleyi, makalede bahsedilen bilimsel çalışmayı yapanlar yazar ve bir bilimsel dergiye değerlendirilmek üzere gönderir. İngilizcede […]

Okumaya devam et

Bilimsel yayınlar ve türleri

Bilimsel gelişmeler, bilim insanlarının yaptıkları araştırmaları yayınlamaları ile duyurulur. Bu yazıda, tanışmamış olanlar için bilimsel yayınların özelliklerine değineceğim. Ama isterseniz bu konuda birkaç Yalansavar yazarı olarak yaptığımız söyleşiyi dinleyebilirsiniz: En önemli bilimsel yayınlar, süreli bilim dergilerinde yapılır. Bu dergiler, dergi bayilerinde rastladığımız Bilim ve Teknik gibi dergiler değil, yalnızca abone olanların edinebildiği ya da ilgilenenlerin […]

Okumaya devam et